Marian Jelita-Zaleski urodził się we Lwowie 5 listopada 1920 roku. Ojciec jego (również Marian) walczył w “Orlętach Lwowskich”, a następnie w “Legionach” Józefa Piłsudskiego.
Ojciec uczył swego syna - małego chłopca - arystokratycznych rycerskich ideałów. Pamiętaj: bądź mężny, bądź bezinteresowny. Honor, bezinteresowna szlachetność, męstwo i heroizm - to dawny etos rycerski, a poza tym cierpliwość i opanowanie. No cóż dodać? Syn pamiętał słowa ojca i nie załamywał się w potrzebie.
Od roku 1933 Marian mieszkał w Warszawie. We Wrześniu 1939 roku przedostaje się do Armii gen. Kleeberga i zostaje ochotnikiem. Po powrocie do Warszawy jest żołnierzem Związku Walki Zbrojnej. Zostaje aresztowany i osadzony na Pawiaku, a następnie wywieziony do obozów koncentracyjnych w Niemczech: Sachsenchausen, Mauthausen i Gusen. Z obozu zostaje wyreklamowany w kwietniu 1941 roku przez przedsiębiorstwo przemysłu metalurgicznego pracującej dla Niemców “K .Rudzki i S-ka”. W czasie konspiracji, w Armii Krajowej ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty. W konspiracji bierze czynny udział: odbija rannego kolegę ze szpitala, oraz Żyda Jerzego Glazera, nad którym sprawuje opiekę matka Mariana. W Wytwórni Papierów Wartościowych kopiuje ważne dokumenty, wysyła konspiracyjnie wiadomości do Londynu. W Powstaniu Warszawskim walczy na Starym Mieście w Zgrupowaniu Kuba-Sosna, Dywizjon Motorowy Obszaru Warszawa, Grupa Bojowa por. “Ryszarda”. Obszar walk na odcinku: Bank Polski, Rymarska, Leszno, Przejazd, Pałac Radziwiłła, Reduta Matki Boskiej (ul.Długa 29). Ciężko ranny przechodzi kanałami z Placu Krasińskich do Śródmieścia. Po kapitulacji Powstania zostaje wywieziony do obozów jenieckich: Stalag-Offlag XIA Altengrabow i XB Sandbostel. Po zakończeniu wojny, do lipca 1947 roku przebywa na terenie Okupacji Brytyjskiej Niemiec w ramach oddziałów I Polskiej Dywizji Pancernej gen. Maczka w randze podporucznika. Obecnie ma stopień kapitana WP.
Powraca do kraju, pracuje w Ministerstwie Kultury i Sztuki w Pracowniach Sztuk Plastycznych. W latach 1956-58 zaczyna zajmować się poważnie fotografią, uprawianą przedtem w sposób dorywczy. Fotografia staje się rzeczywistością i pasją życiową i ostatecznym wyborem zawodu. W roku 1961 uzyskuje uprawnienia w zakresie fotografiki z Ministerstwa Kultury i Sztuki. W latach 1959-64 uprawia Judo i jest członkiem Zarządu Głównego Polskiego Związku Judo.
18 lutego 1964 roku zostaje przyjęty do Związku Polskich Artystów Fotografików. Od 19 lutego 1967 roku zostaje wybrany do Prezydium Zarządu Głównego ZPAF na stanowisku Sekretarza.
6 lipca 1974 roku zostaje ustanowiony przez Ministerstwo Kultury i Sztuki rzeczoznawcą w zakresie fotografiki w ocenie dzieł sztuki współczesnej.
Stale pracuje z kwartalnikem ,,Moda”. Współpracuje z Zarządem Muzeów i Ochrony Zabytków, Ministerstwa Kultury i Sztuki przy opracowaniu publikacji dotyczących kultury polskiej. Przygotowuje serwis fotograficzny obiektów najbardziej charakterystycznych dla naszej kultury narodowej. A więc współpracuje z Państwowymi Zbiorami Sztuki na Wawelu, fotografuje wnętrza wawelskie, zbiory zamkowe, wybitne dzieła malarstwa, arrasy rzeźbę, katedrę, jak również Kościół Mariacki oraz zbiory innych muzeów oraz Wieliczkę, Sukiennice i inne. Bierze udział w wystawach polskich i międzynarodowych. Jego prace fotograficzne są wystawiane, a następnie publikowane w wielu czasopismach w ramach recenzji z wystaw fotograficznych.
W roku 1966 zostaje ratownikiem-ochotnikiem (leg. nr 73 Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego). Bierze czynny udział w wyprawach ratowniczych dziennych i nocnych oraz pełni obowiązujące dyżury, najczęściej w Morskim Oku. Pozostaje stale w ścisłym kontakcie z grupą kolegów TOPR, zwłaszcza przyjacielskie więzy łączą go z Maciejem Gąsienicą również ratownikiem TOPR i fotografikiem. Od 1995 roku jest członkiem Kapituły Fotoklubu Rzeczypospolitej Polskiej Stowarzyszenia Twórców - członkiem honorowym “Zasłużonym dla Fotografii Polskiej”.

Barbara Jelita-Zaleska